Τι εικόνα έχεις για το σώμα σου;

#SEEYOURSELF

Βλέπεις τον εαυτό σου στον καθρέφτη όπως ακριβώς είναι; Μπορείς να έχεις ακριβή αντίληψη του σχήματος και της εικόνας σώματός σου; Μπορεί αυτή να επηρεάζεται από την συναισθηματική σου κατάσταση;

Τις τελευταίες δεκαετίες στον δυτικό κόσμο η εικόνα του σώματος μας έχει γίνει ένα σημαντικό κομμάτι της αυτοεκτίμησης μας. Αυτό σχετίζεται τόσο με την προσωπική αξιολόγηση της σωματικής σου κατάστασης όσο και με την πεποίθηση που έχεις για το πως το σώμα σου αντιμετωπίζεται τόσο από τους σημαντικούς άλλους όσο και από τον άγνωστο που σε προσπερνά στο δρόμο.

Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στην εξωτερική εμφάνιση και προβάλουν, σχεδόν αποκλειστικά, αδύνατα και καλοσχηματισμένα σώματα. Με αυτό τον τρόπο έχει ταυτιστεί η επιτυχία και η ευτυχία με τα κιλά που δείχνει η ζυγαριά. Ακόμα και σε ταινίες ή τηλεοπτικές σειρές προβάλλεται μια εικονική πραγματικότητα, στην οποία όλοι οι πρωταγωνιστές έχουν πολύ αδύνατα σώματα. Μάλιστα σε ορισμένες από αυτές ακόμα και οι κομπάρσοι που θα περάσουν στιγμιαία από ένα πλάνο δεν αντιπροσωπεύουν την πραγματική εικόνα ανθρώπων που θα συναντήσουμε σε μια βόλτα ή στο σούπερ μάρκετ. Στην περίπτωση δε που κάποιοι από τους χαρακτήρες είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι άνθρωποι αυτό συνδέεται με υπερτονισμό του σωματικού τους “ελαττώματος” ως πηγή αποτυχιών, διαψεύσεων και δυστυχίας. Εναλλακτικά μπορεί να προβάλλεται το στερεότυπο του καλόκαρδου χαμογελαστού καλοφαγά υπέρβαρου χαρακτήρα που συνήθως δεν πρωταγωνιστεί αλλά πλαισιώνει τους “αδύνατους” πρωταγωνιστές. Αυτά τα μηνύματα συμβάλλουν στην δημιουργία της πεποίθησης ότι για να είναι κανείς ευτυχισμένος και αποδεκτός θα πρέπει η εξωτερική του εμφάνιση να προσομοιάζει με αυτή των ανθρώπων της τέχνης και του θεάματος.

Η Διαταραχή Εικόνας Σώματος μπορεί να πάρει τρεις μορφές:

• Να υπάρχει απόκλιση ανάμεσα στην προσωπική αντίληψη του σώματός σου και στην πραγματική εικόνα του.
• Να υπάρχει απόκλιση ανάμεσα στην προσωπική αντίληψη του σώματός σου και στο ιδανικό σώμα που θα επιθυμούσες να έχεις.
• Να υπάρχει έντονη δυσαρέσκεια για το σχήμα και το μέγεθος που έχει το σώμα σου.

Σε γενικές γραμμές, οι γυναίκες έχουν μεγαλύτερη δυσαρέσκεια με το σώμα τους από ότι οι άνδρες. Έχει βρεθεί από έρευνες ότι η πλειοψηφία των γυναικών στον γενικό πληθυσμό, θεωρούν ότι είναι πιο παχιές από ότι είναι στην πραγματικότητα και ως εκ τούτου βιώνουν μια σταθερή και ανθεκτική στην αλλαγή επιθυμία να είναι πιο αδύνατες. Οι άντρες συνήθως απαντούν ότι θα επιθυμούσαν να είναι περισσότερο ογκώδεις και μυώδεις.

Η διαταραχή στην εικόνα του σώματος απαντάται ιδιαίτερα έντονα σε πάσχοντες από Διαταραχή Πρόσληψη Τροφής. Μάλιστα υπάρχει μια ιδιαίτερη κατηγορία πασχόντων από Διαταραχή Πρόσληψης Τροφής που παρουσιάζουν πολύ έντονη διαταραχή στην εικόνα του σώματα τους που μπορεί να γίνεται τόσο άκαμπτη και αμετακίνητη που κατηγοριοποιείται ως παραληρητική πεποίθηση. Έχει βρεθεί ότι περίπου 20% των ανθρώπων που πάσχουν από Ψυχογενή Ανορεξία υπερεκτιμούν το μέγεθος του σώματός τους ενώ ένα μεγάλο ποσοστό ανθρώπων που πάσχουν από Ψυχογενή Βουλιμία νιώθουν ότι έχουν μεγάλη απόκλιση από το σώμα που θεωρούν “ιδανικό”.

Το ενδιαφέρον είναι ότι οι άνθρωποι με Διαταραχή Εικόνας Σώματος φαίνεται να μην μπορούν να εκτιμήσουν σωστά μόνο αυτο-προσδιοριστικά χαρακτηριστικά, ότι δηλαδή αφορά το δικό τους σώμα, ενώ μπορούν να εκτιμήσουν με ακρίβεια τις διαστάσεις άλλων ανθρώπων ή ουδέτερων αντικειμένων. Αυτό είναι ενδεικτικό του ρόλου που παίζουν τα συναισθήματα στη διαστρέβλωση της εικόνας σώματος. Επειδή, δηλαδή, δεν έχουν μάθει να αποδέχονται την σωματική διάσταση του εαυτού τους και έχουν αρνητικές πεποιθήσεις γύρω από αυτό, γεννιούνται αρνητικά συναισθήματα που επηρεάζουν τον τρόπο που αντιλαμβάνονται το είδωλό τους.

Είναι όμως δυνατό τα συναισθήματά σου να επηρεάζουν τόσο έντονα αυτό που βλέπεις; Σκέψου ότι μπορεί κάποια μέρα να έχεις ξυπνήσει με κακή διάθεση και να νιώθεις ότι κανένα ρούχο δεν σε κολακεύει, τα μαλλιά σου δεν χτενίζονται όπως τα θέλεις ή βλέπεις πιο έντονα τα χαρακτηριστικά που δεν εκτιμάς επάνω σου και σε ενοχλούν. Αυτό φαίνεται να ισχύει και με τα άτομα με Διαταραχή Εικόνας Σώματος. Οι έρευνες δείχνουν ότι η κακή διάθεση εντείνει την διαστρέβλωση της εικόνας σώματος και τη δυσφορία με το σώμα. Πολλές φορές τα άτομα αναφέρουν ότι αισθάνονται “χοντρά” όταν είναι στενοχωρημένα, έχουν φάει ή μετά από ζύγισμα που προκαλεί συνήθως αρνητικά συναισθήματα.

Πώς όμως αναπτύσσεται η Διαταραχή Εικόνας Σώματος; Αν στην εφηβεία που αναπτύσσονται τα χαρακτηριστικά του κάθε φύλου και αλλάζει το σώμα, κάποιο παιδί διαφοροποιηθεί από τα άλλα, π.χ. είναι πολύ κοντό ή ψηλό, πολύ λεπτό ή χοντρό ή έχει κάποιο έντονο χαρακτηριστικό, μπορεί να ελκύσει αρνητική προσοχή και τα σχόλια συνομηλίκων ή ακόμα και την έντονη κοροϊδία τους. Έτσι “χτίζεται” η αρνητική εικόνα για το σώμα και το άτομο νιώθει ότι το σώμα του είναι ο λόγος που δεν έχει την αποδοχή των τρίτων. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να έχει υπάρξει κάποιο περιστατικό σεξουαλικής κακοποίησης στην παιδική ηλικία που κάνει το άτομο να νιώθει ντροπή, φόβο, ενοχή και αηδία για το ίδιο του το σώμα. Όλα αυτές οι αρνητικές εμπειρίες μπορεί να συνδυαστούν με αρνητικό οικογενειακό κλίμα, έντονες συγκρούσεις, χαμηλή συνεκτικότητα και συναισθηματική εκφραστικότητα. Έχει βρεθεί ότι οι γονείς ατόμων με Διαταραχή Εικόνας Σώματος είχαν έντονη ενασχόληση με το βάρος και την εμφάνιση και μπορεί να επέκριναν το παιδί τους για το σώμα του. Όλα τα παραπάνω μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι διαφορετικοί παράγοντες μπορεί να συνδράμουν στην εμφάνιση της διαταραχής σε ένα νεαρό άτομο.

Η αντιμετώπιση της Διαταραχή Εικόνας Σώματος είναι κυρίως ψυχοθεραπευτική καθώς το άτομο χρειάζεται να μάθει τόσο να χρησιμοποιεί τα αντικειμενικά δεδομένα για να αμφισβητεί τις δυσλειτουργικές πεποιθήσεις γύρω από το σώμα όσο και να αντιλαμβάνεται τον εαυτό του στην ψυχοσωματική του ολότητα και όχι σαν ένα αριθμό στη ζυγαριά ή στην μεζούρα.

Πηγή: diatrofi.gr